SNCU vs Tido Vesta Nederland B.V. (Arrest van de Hoge Raad)

28 Nov 2014

Kantonrechter

Het dossier Tido Vesta stamt uit 2006. De SNCU stelde bij de Westlandse uitzender een (indicatieve) materiële benadeling vast van € 804.498,00. Omdat herstel uitbleef, werd daarnaast een schadevergoeding opgelegd van € 51.751,00. Tido Vesta weigerde betaling en medewerking aan een hercontrole. Daarop vorderde de SNCU bij de kantonrechter naleving van de CAO, herstel van de overtredingen, betaling van de schadevergoeding en medewerking aan een hercontrole. Tido Vesta verweerde zich onder andere met de stelling dat de SNCU onbevoegd is een dergelijke vordering in te stellen en dat die bevoegdheid slechts aan de Minister toekomt. De kantonrechter oordeelde in 2010 (na een tussenvonnis in 2009) dat de schadevergoeding weliswaar toewijsbaar was, maar dat deze niet in combinatie met herstelbetaling van de materiële benadeling kon worden toegewezen. Een combinatie van een vordering tot nabetaling van achterstallig salaris en toewijzing van een schadevergoeding zou niet mogelijk zijn. De bevoegdheid van de SNCU om de vordering in te stellen staat voor de kantonrechter niet ter discussie.

Hof

De SNCU is tegen het vonnis van de kantonrechter in hoger beroep gegaan. Een belangrijk grief was dat de schadevergoeding niet als een vervangende, maar als een aanvullende schadevergoeding moet worden aangemerkt. Ook Tido Vesta heeft grieven ingediend. Tido Vesta stelde dat de SNCU slechts bevoegd is haar controles uit te voeren gedurende de periode dat de CAO voor Uitzendkrachten algemeen verbindend is verklaard (AVV). Met het einde van de AVV-periode zou de bevoegdheid van de SNCU eindigen. Ook zou de SNCU geen expliciete volmacht hebben gekregen van CAO-partijen om vorderingen in te stellen. Bovendien zouden de taken en bevoegdheden van de SNCU in strijd zijn met de wet en zou de SNCU aangemerkt moeten worden als een ‘particuliere politiemacht’. Ten slotte meende Tido Vesta dat de SNCU zelf geen schade heeft geleden en daarom ook geen schadevergoeding kan vorderen.

Alle klachten de Tido Vesta werden door het hof verworpen. De SNCU is zonder meer gemachtigd om zowel nabetaling van achterstallig salaris te vorderen als betaling van een schadevergoeding die ten goede komt aan haar eigen middelen. Daarmee oordeelt het hof overeenkomstig de oordelen van andere hoven. De schadevergoeding heeft betrekking op de schade die CAO-partijen door het handelen van Tido Vesta hebben geleden “in de vorm van onder meer verlies van vertrouwen en prestige bij hun leden, en aantasting van hun werfkracht ten aanzien van het aantrekken van nieuwe leden.”

De in de CAO neergelegde controlebevoegdheid van de SNCU kan naar het oordeel van het Hof “(in elk geval voor een deel) slechts achteraf – wanneer alle relevante gegevens beschikbaar zijn, waaronder loongegevens over de voorbije periode – worden uitgeoefend. Indien de bevoegdheden van SNCU zouden eindigen bij het verstrijken van de duur van de verbindendverklaring, zouden deze bevoegdheden deels illusoir worden en zou de handhaafbaarheid van de CAO sterk verminderen.” Evenmin is de procesbevoegdheid van de SNCU komen te vervallen bij het einde van de periode van algemeen verbindendverklaring. Hier is geen sprake van ontoelaatbare ‘nawerking’ van de AVV. Met betrekking tot de volmacht van de SNCU oordeelt het hof: “De delegatie/volmacht aan en procesbevoegdheid van de SNCU vloeit rechtstreeks voort uit de CAO voor Uitzendkrachten […] en de bijbehorende Statuten en Reglementen. Aparte schriftelijke volmachten zijn niet vereist.”

Ten slotte kan naar het oordeel van het hof de SNCU niet worden aangemerkt als een ‘particuliere politiemacht’, maar “als een door werkgevers en werknemers gezamenlijk in het leven geroepen controle-orgaan.”

Hoge Raad

Tido Vesta is tegen de uitspraak van het hof in cassatie gegaan. Ook in cassatie stelt Tido Vesta de SNCU niet bevoegd is een vordering tegen Tido Vesta in te stellen. De Hoge Raad bevestigt echter het oordeel van het hof. Tido Vesta was in de onderzochte periode gebonden aan de algemeen verbindend verklaarde CAO voor Uitzendkrachten en de eveneens algemeen verbindend verklaarde statuten en reglementen van de SNCU. CAO-partijen hebben hun bevoegdheid tot schadevergoeding en hun procesbevoegdheid overgedragen aan de SNCU. Aparte volmachten zijn niet vereist.

Met het hof is de Hoge Raad bovendien van oordeel dat het systeem van de wet zich geenszins verzet tegen toezicht en onderzoek door een privaatrechtelijke rechtspersoon als de SNCU. Blijkens de parlementaire stukken bij de door Tido Vesta aangehaalde wettelijke bepalingen dient de wetgever terughoudend te zijn bij (in de woorden van de Advocaat Generaal:) “het inzetten van publiekrechtelijke middelen in het kader van handhaving van uit algemeen verbindend verklaring van een CAO voortvloeiende verplichtingen.”

Ook in cassatie stelt Tido Vesta dat de SNCU na afloop van de AVV-periode geen bevoegdheid tot handhaven meer heeft. De Hoge Raad overweegt echter dat de bevoegdheden zoals neergelegd in de CAO meebrengen dat de SNCU ook na afloop van de AVV-periode bevoegd was te onderzoeken of Tido Vesta gedurende de AVV-periode de CAO had nageleefd. De Hoge Raad stelt, geheel in lijn met het hof: “Een andere opvatting zou ernstig afbreuk doen aan de handhaafbaarheid van de CAO. Controle en handhaving kunnen immers deels slechts achteraf plaatsvinden, omdat – onder meer – de loonadministratie over de periode waarin de algemeen verbindend verklaring gold, pas achteraf, na het verstrijken van die periode, beschikbaar komt”.

Conclusie

Met dit arrest bevestigt de Hoge Raad de bevoegdheden van de SNCU om onderzoek (al dan niet ter plaatse) te doen, een vordering in te stellen tot nabetaling van achterstallig salaris voor alle werknemers betrokken bij de CAO en tot betaling van een schadevergoeding aan de SNCU. Het hoogste rechtscollege ontneemt met dit arrest de grond voor een aantal van de meest voorkomende verweren tegen onderzoeken en vorderingen door organisaties als de SNCU en slaat daarmee een mijlpaal in de geschiedenis van de CAO-handhaving in Nederland.